English Deutsch Index

Nederlands

530 Zwingelen

Audio

Na het braken moesten de stukjes hout, de scheven of lemen van de vezels verwijderd worden. Deze bewerking noemt men zwingelen.

Bij het handzwingelen werd het gebraakte vlas in de gleuf gelegd van een rechtop staande plank, het zwingelbord, en met een plat stuk hout, de zwingelspaan, werden de scheven van de vezels af geslagen.

De handbraak en het zwingelbord werden vroeger vaak als huwelijksgeschenk aan de dochter mee gegeven, hoe mooier het houtsnijwerk bewerkt was, des te welgestelder de bruid.

Met de komst van de zwingelmolen werd de productie van het zwingelen van het vlas, het verwijderen van de houtresten, enorm vergroot. Het principe van de zwingelmolen is hetzelfde als het zwingelen met de hand, een aantal zwingelspanen zijn op een draaiend wiel gemonteerd waarbij de spanen vlak langs de rechtop staande zwingelplank scheren.

De vlasser staat achter het bord en steekt een bosje vlas door een gleuf in de plank, de langsdraaiende spanen slaan de houtresten van de vlasvezel af. Hij zorgt er wel voor altijd met de handen achter de plank te blijven.

Deze handeling moet net zo lang herhaald worden tot alle houtresten van de vlasvezel verwijderd zijn, dan pas is de vlasvezel geschikt voor verdere productie en kan het naar de opmaak.

De eerste zwingelmolens werden aangedreven door een trapmechanisme, later met de komst van elektriciteit door een elektromotor.

Een demonstratie met de trapzwingelmolen kunt u zien op het kleine filmscherm aan de muur achter de trapzwingelmolen.

Het zwingelen vereist veel vakmanschap, het was een vak dat veelal van vader op zoon geleerd werd, maar kon ook op de vlasserijschool geleerd worden.

Het was zwaar werk, het lijkt gevaarlijk maar er gebeurden zelden ongelukken.

De mechanisch aangedreven zwingelmolens brachten reeds een hele omwenteling, maar rond de jaren 1930 kwam een andere machine in gebruik, namelijk de vlasturbine.

Deze machines konden van het gerote vlas de stengels braken en zwingelen. Aan de voorkant ging het droge, gerote vlas erin, en aan de achterkant kwamen op diverse plaatsen de producten eruit.

De opmars van de kunstvezels, het gebruik van katoen in kleding en vooral de buitenlandse concurrentie, bezegelden het lot van de bedrijfstak in de jaren zestig.

U kunt nu verdergaan met nummer 535 “Opmaken en eindproduct”.

English

530 Zwingelen (Scutching)

Audio

After breaking, the pieces of woody shards or splinters had to be removed from the fibers. This operation is called scutching.

In hand scutching, the broken flax was placed in the groove of an upright board, the scutching board, and with a flat piece of wood, the scutching knife, the shards were knocked off the fibers.

In the past, the hand break and the scutching board were often given to the daughter as a wedding gift, the more beautifully the carvings were made, the more affluent the bride.

The scutching mill significantly increased flax production by mechanizing the removal of wood residues. It operates similarly to hand scutching, where rotating scutching blades skim close to an upright board.

The flax worker positions themselves behind the board and inserts a bundle of flax through a slot. The passing chips remove any wood residues from the flax fiber. The worker ensures that their hands remain safely behind the shelf at all times.

This operation must be repeated until all wood residues have been removed from the flax fibre, only then is the flax fibre suitable for further production and can it be used for use.

The first scutching mills were powered by a pedal mechanism, later with the advent of electricity by an electric motor.

A demonstration with the treadle scutching mill can be seen on the small movie screen on the wall behind the stair scutching mill.

Scutching is a skill-intensive process that was traditionally passed down from father to son but could also be learned at the flax school.

It was hard work, it seemed dangerous, but accidents rarely happened.

The mechanically driven scutching mills revolutionized the industry, and around the 1930s, the flax turbine was introduced.

These machines could break and scutch the stems of the rotted flax. The dry, rotted flax entered from the front, and the processed products emerged at the back.

Synthetic fibres, the use of cotton in clothing, and foreign competition influenced the industry's decline in the 1960s.