English Deutsch Index

Nederlands

520 Roten en drogen

Audio

De vlasvezels zitten aan de buitenkant van de vlasstengel, het binnenste deel is hout; men noemt dat de houtpijp.

De vezels zitten stevig vast met een natuurlijke lijmstof, pectine genaamd.

Die pectine wordt verwijderd door een rottingsproces, dat men roten noemt.

De eerste vorm van roten was het dauw-roten, het vlas werd op het land uitgespreid waar het door de dauw vochtig werd.

Het rottingsproces duurde, afhankelijk van het weer, enkele weken.

Door een vlasstengel op twee plaatsen te breken kon de vlasser controleren of de vlasvezel gemakkelijk los komt, men spreekt dan van "gaar" vlas.

Het filmpje geeft een idee hoe men controleerde of het vlas “gaar” was.

Omdat het dauw-roten erg afhankelijk was van het weer is men in de sloot gaan roten, het zogenaamde sloot-roten.

De vlassers legden het vlas in de sloot en schepten er modder bovenop om het vlas onder water te houden. Dit sloot-roten duurde ongeveer drie weken, het was zwaar en vies werk.

Vanaf ongeveer 1930 werd het vlas in zogenaamde “roterijen” geroot, betonnen bunkers met stalen schuifdeuren waarin het vlas werd opgestapeld en helemaal onder water gezet van 35 graden Celsius. Dit zogenaamde warmwaterroten kostte veel energie, maar het roten ging snel en duurde maar 6 tot 7 dagen.

Een model van een roterij en hoe het vlas daarin, rechtop staand, opgestapeld werd ziet u achter de groene deur.

Het stinkende afvalwater loosde men in de sloot, maar dat werd later verboden, vanwege het vervuilen van oppervlaktewater.

Dit verbod zorgde ervoor dat het rottingsproces weer op de akker plaats moest vinden. Dit zogenaamde dauw-roten vindt tot heden nog steeds op deze natuurlijke manier plaats.

Als het vlas droog was werd het met een vlasband opgebonden en in de schuur opgeslagen voor verdere verwerking, veelal in de winter.

Het gebeurde wel eens dat het vlas juist op zondag droog was en de vlasser moest dan aan meneer pastoor ontheffing vragen om de oogst op zondag binnen te mogen halen. Als deze zijn toestemming gaf kreeg hij als dank wat extra geld in het collectezakje!

U kunt nu verdergaan met nummer 525 “Braken”.

English

520 Roten en drogen (Retting and drying)

Audio

The flax fibers are on the outside of the flax stalk, the inner part is wood; This is called the wood stalk.

The fibers are firmly bonded with a natural adhesive called pectin.

This pectin is removed by a rotting process, which is called retting.

The first form of retting was dew-retting, the flax was spread on the land where it became moist due to the dew.

The rotting process lasted several weeks, depending on the weather.

A worker can determine if the flax fibre is ready by breaking a flax stalk in two places to see if the fibre comes off easily. This stage is referred to as "cooked" flax.

The video gives an idea of how to check whether the flax was "cooked" or not.

As dew-retting was very weather dependent, people started retting in the ditch, the so-called ditch-retting.

The flax workers placed the flax in a ditch and covered it with mud to keep it submerged under water. This process, known as ditch-retting, took approximately three weeks and was hard and dirty work.

From about 1930 onwards, the flax was rooted in so-called "rotaries", concrete bunkers with steel sliding doors in which the flax was stacked and completely submerged in water at 35 degrees Celsius. This so-called hot water retting took a lot of energy, but the retting went quickly and only took 6 to 7 days.

A model of a mill and how the flax was stacked in it, standing upright, can be seen behind the green door.

The foul-smelling wastewater was discharged into the ditch, but this was later banned because of the contamination and pollution of the surface water.

This ban meant that the rotting process had to take place in the field again. This so-called dew-retting still takes place in this natural way to this day.

When the flax was dry, it was tied up with a flax belt and stored in the barn for further processing, often in the winter.

It sometimes happened that the flax was dry on Sunday and the worker had to ask the Pastor for exemption to be able to bring in the harvest on Sunday. If he gave his permission, he received some extra money in the collection bag as a thank you!